Competentie: Interpersoonlijke sensitiviteit

Iemand die de competentie interpersoonlijke sensitiviteit bezit, herkent moeiteloos de gevoelens en behoeften van anderen, toont begrip en respect, en past zijn gedrag effectief aan om relaties te versterken en communicatie te verbeteren.

Interpersoonlijke sensitiviteit is het gedrag dat getuigt van het onderkennen van de gevoelens en behoeften van anderen. Het omvat het vermogen om je in anderen te verplaatsen en bewust te zijn van de invloed van je eigen handelen op anderen. Deze competentie is essentieel voor effectieve communicatie en het opbouwen van goede relaties. Mensen met een sterke interpersoonlijke sensitiviteit tonen begrip en respect voor anderen en passen hun gedrag aan op basis van wat zij waarnemen. Interpersoonlijke sensitiviteit speelt een sleutelrol in het versterken van relaties binnen en buiten de werkomgeving.

 

Gedragsbeschrijvingen van interpersoonlijke sensitiviteit

 

  • Laat blijken gevoelens en behoeften van anderen te onderkennen.
  • Toont zich bewust van de invloed van het eigen handelen op anderen.
  • Houdt in eigen gedrag rekening met de gevoelens van anderen.
  • Laat anderen in hun waarde.
  • Verplaatst zich in de positie van een ander. Dit is een kernaspect van interpersoonlijke sensitiviteit.

 

Interpersoonlijke sensitiviteit: ‘…Ik begrijp best dat je dit moeilijk vindt…’

 

Als je aanvoelt wat er in de ander omgaat, als je gewend bent om rekening te houden met anderen, en als je in staat bent je in de situatie van de ander in te leven, dan beschik je over interpersoonlijke sensitiviteit. Deze vaardigheid omvat ook begrip opbrengen voor wat een ander beweegt en de mogelijkheid om via gevoelsreflecties duidelijk te maken wat je zelf denkt of voelt. Interpersoonlijke sensitiviteit wordt versterkt door emotionele intelligentie, oftewel het vermogen om emoties van jezelf en anderen te herkennen en te beheren.

 

Ontwikkel- en leervragen

 

  • Hoe kan ik meer rekening houden met de gevoelens en behoeften van anderen?
  • Wat voor invloed heeft mijn handelen op anderen? Hoe beïnvloedt dit mijn interpersoonlijke sensitiviteit?
  • Hoe kom ik erachter wat er speelt bij een ander?
  • Wil ik wel rekening houden met de gevoelens en behoeften van anderen?

 

Ontwikkeltips

 

Tijdens het werk

 

  • Probeer mee te gaan in de ideeën en standpunten van een ander zonder daar gelijk een oordeel over te vormen. Bekijk alles vanuit het perspectief van de ander en laat je eigen gedachtegang los. Interpersoonlijke sensitiviteit vereist openheid voor verschillende perspectieven.
  • Kijk naar collega’s bij wie de competentie interpersoonlijke sensitiviteit sterk ontwikkeld is. Observeer hoe zij omgaan met anderen, wat hen effectief maakt, en stel vragen over hun aanpak.
  • Vraag aan collega’s of leidinggevenden om feedback over situaties waarin je sensitief of juist minder sensitief overkwam. Analyseer wat je anders had kunnen doen en welke impact dit zou hebben gehad.
  • Besteed in gesprekken niet alleen aandacht aan de inhoud, maar ook aan de relatie met de ander. Spreek je gevoelens uit en nodig de ander uit hetzelfde te doen. Dit versterkt je interpersoonlijke sensitiviteit.
  • Houd rekening met persoonlijke omstandigheden van anderen. Laat zien dat je begrip hebt door dit te benoemen: “Het lijkt alsof… Klopt dat?” of “Zit je ergens mee?” Dit toont je interpersoonlijke sensitiviteit.
  • Maak een lijst van mensen die irritatie bij je oproepen en zoek juist contact met hen. Probeer hun gedrag te begrijpen en kijk naar de kwaliteiten die eraan ten grondslag liggen. Wat kun je hiervan leren?
  • Let goed op non-verbale communicatie zoals gezichtsuitdrukkingen, intonatie en houding. Probeer ook je eigen non-verbale signalen te observeren en te verbeteren.
  • Reflecteer regelmatig op het effect van je eigen gedrag op anderen en pas waar nodig je aanpak aan. Dit helpt je interpersoonlijke sensitiviteit te vergroten.

 

Buiten het werk

 

  • Toon attentheid bij belangrijke momenten voor anderen, zoals verjaardagen, jubilea of moeilijke tijden. Dit versterkt relaties en laat zien dat je om hen geeft. Interpersoonlijke sensitiviteit groeit door aandacht voor details.
  • Ga gesprekken aan met vrienden of familie over wat hen bezighoudt. Luister aandachtig, stel gerichte vragen en probeer hun gevoelens te benoemen.
  • Overweeg trainingen zoals communicatieve vaardigheden, sociale vaardigheden of persoonlijke effectiviteit om je interpersoonlijke sensitiviteit verder te ontwikkelen.
  • Observeer sociale interacties in verschillende omgevingen, bijvoorbeeld op bijeenkomsten of sociale evenementen, en leer van hoe anderen omgaan met gevoeligheden.

 

Coachingstips leidinggevende voor interpersoonlijke sensitiviteit

 

  • Geef zelf het goede voorbeeld door sensitief gedrag te tonen in gesprekken. Vraag om feedback op hoe jouw aanpak overkomt.
  • Moedig medewerkers aan om aandacht te schenken aan belangrijke momenten voor anderen, zowel privé als zakelijk. Bespreek samen hoe dit wordt ervaren.
  • Vraag medewerkers om bij belangentegenstellingen na te denken over de belangen van de ander. Begrip tonen kan het gesprek een positieve wending geven.
  • Stimuleer medewerkers om direct te reageren op signalen van collega’s of klanten: “Ik merk dat… Hoe kan ik helpen?” Dit versterkt hun interpersoonlijke sensitiviteit.
  • Wijs medewerkers op het belang van waardering tonen voor anderen. Persoonlijke, gemeende complimenten hebben meer impact dan oppervlakkige opmerkingen.
  • Help medewerkers bij het plannen van werkzaamheden rekening te houden met de werklast en behoeften van anderen. Dit bevordert samenwerking en welzijn en versterkt interpersoonlijke sensitiviteit.

 

Mate van ontwikkelbaarheid

 

Deze competentie is van belang bij alles wat te maken heeft met communicatie en betrekkingen tussen mensen. Interpersoonlijke sensitiviteit is goed te ontwikkelen mits je kan invoelen wat de behoeften en gevoelens van anderen zijn en je daar ook rekening mee wilt houden. Dat begint uiteraard met een oprechte belangstelling voor het effect van je handelen op andere mensen. Regelmatige oefening, reflectie en feedback spelen een belangrijke rol bij het versterken van deze vaardigheid. Interpersoonlijke sensitiviteit ontwikkelt zich sneller in een omgeving waar empathie en communicatie worden gestimuleerd.

 

Relatie met andere competenties

 

Er zijn relaties met de competenties luisteren, klantgerichtheid en flexibel gedrag. Weinig sensitiviteit gaat vaak samen met onvoldoende luisteren en weinig klantgerichtheid. Iemand die sensitief is, heeft in gesprekken en onderhandelingen meestal meer kans op succes. Hij zal in zijn gesprekken niet vaak van aanpak hoeven te veranderen. Hij is immers op de ander gericht en past zijn strategie steeds aan. Interpersoonlijke sensitiviteit heeft dus ook een relatie met flexibel gedrag, omdat het vraagt om aanpassing aan de situatie en de behoeften van anderen.