Competentie: Bestuurssensitiviteit

Gedragsbeschrijvingen van bestuurssensitiviteit

• Heeft een ‘antenne’ voor gebeurtenissen die van invloed zouden kunnen zijn op het vigerende beleid.
• Voorziet tijdig politieke afbreukrisico’s voor de bewindspersoon.
• Schat mogelijke effecten van eigen beleid en/of voorstellen op andere organisaties (of onderdelen daarvan) goed in.

‘…Wat betekent dat voor de minister?…’

Als je altijd feilloos aanvoelt hoe de politieke wind waait en wat voor de bewindspersoon wel of niet van belang is, als je goed de juiste politieke snaar weet te raken, als je het aantrekkelijk vindt om uit te vinden waar de bewindspersoon goed aan doet, als je snel door hebt wat anderen in het beleid zal aanspreken, als je het politieke klimaat doorgaans goed aanvoelt en met gemak de vertaalslag weet te maken naar het beleid en je eigen functioneren, dan beschik je over de competentie bestuurssensitiviteit.

Ontwikkel- en leervragen rond bestuurssensitiviteit

• Hoe inventariseer ik politieke afbreukrisico’s?
• Hoe schat ik de haalbaarheid van acties beter in?
• Hoe bedien ik mijn bewindspersoon het meest effectief?
• Wat is een goede politieke antenne?

Het ontwikkelen van sensitiviteit en in het bijzonder bestuurssensitiviteit vraagt inzicht in de onderlinge dynamiek van politiek, beleid en organisatie. Door jezelf deze vragen te stellen, kun je beter anticiperen op veranderingen en risico’s.

Ontwikkeltips voor organisatiesensitiviteit

Tijdens het Werk

• Blijf op de hoogte van beleidsontwikkelingen
  Zorg dat je op de hoogte bent van gebeurtenissen die van invloed kunnen zijn op het beleid van de bewindspersoon. Lees de krant, volg politieke debatten, en blijf op de hoogte van actualiteiten.
• Analyseer gevoelige dossiers
  Bij gevoelige kwesties, onderzoek systematisch op welke onderdelen bezwaren zouden kunnen ontstaan. Welke groepen of individuen kunnen weerstand bieden? Wat kun je doen om draagvlak te creëren?
• Identificeer actoren en belangen
  Breng in kaart welke partijen – politiek, bestuurlijk en maatschappelijk – betrokken zijn bij jouw werkterrein. Wat zijn hun belangen, en hoe kunnen zij jouw plannen beïnvloeden?
• Communiceer tijdig met stakeholders
  Informeer andere partijen op tijd en vraag om hun reactie. Dit kan helpen om verrassingen te voorkomen en om organisatiesensitiviteit te tonen in je aanpak.
• Leer van ervaren collega’s
  Loop een periode mee met een collega die bedreven is in het politieke spel. Observeer hoe hij of zij belangrijke spelers benadert en welke tactieken worden gebruikt om het beleid af te stemmen op de bredere politieke context.
• Vraag naar beweegredenen
  Stel je leidinggevende en collega’s vragen over hun handelen. Waarom maken zij bepaalde keuzes? Wat kun je hieruit leren?

Buiten het Werk

Binnen het ministerie wordt een module Politiek Bestuurlijke Gevoeligheid aangeboden. Deze training richt zich op het aanscherpen van je politieke antenne en helpt je jouw bestuurssensitiviteit verder te ontwikkelen.

Coachingstips voor bestuurssensitiviteit

• Wijs op het belang van sensitiviteit
  Help de medewerker begrijpen waarom het belangrijk is om actuele ontwikkelingen te volgen die het beleid van de bewindspersoon beïnvloeden. Dit versterkt de organisatiesensitiviteit.
• Stimuleer samenwerking
  Moedig medewerkers aan om contact te zoeken met collega’s van andere afdelingen of departementen. Dit helpt bij het uitwisselen van informatie en het vergroten van inzicht in bredere beleidskwesties.
• Bespreek casussen
  Bespreek concrete voorbeelden van situaties waarin je zelf een politieke beslissing moest nemen. Analyseer samen wat goed ging en wat beter kon.
• Stimuleer proactieve communicatie
  Zorg dat de medewerker anderen actief informeert over zijn plannen of activiteiten. Dit versterkt het vertrouwen en helpt om draagvlak te creëren.

Mate van ontwikkelbaarheid van bestuurssensitiviteit

Bij bestuurssensitiviteit gaat het om het anticiperen en, belangrijker nog, het onderkennen van de gevolgen van gebeurtenissen op het beleid en de positie van de minister. Dit is goed te ontwikkelen wanneer een medewerker over een redelijke mate van inlevingsvermogen en een scherpe ‘politieke antenne’ beschikt. Door gerichte oefening en begeleiding kan deze competentie verder worden aangescherpt.

Relatie met andere competenties

De competentie bestuurssensitiviteit hangt nauw samen met:

• Organisatiesensitiviteit: Het inzicht in hoe eigen activiteiten of beslissingen de organisatie beïnvloeden.
• Omgevingsbewustzijn: Het vermogen om externe factoren te begrijpen en mee te nemen in besluitvorming.
• Anticiperen: Het vooruitdenken en tijdig inspelen op mogelijke veranderingen.

Daarnaast speelt sensitiviteit een sleutelrol bij het begrijpen van de politieke en sociale context waarin beleid wordt uitgevoerd.