Competentie: Conceptuele flexibiliteit

Gedragsbeschrijvingen voor conceptuele flexibiliteit

 

• Weet op basis van dezelfde gegevens verschillende scenario’s te bedenken.
• Weet voor complexe situaties verschillende oplossingsrichtingen te bedenken.
• Kan buiten het eigen denkkader treden.
• Weet tot nieuwe scenario’s te komen wanneer gegevens en/of omstandigheden wijzigen.

 

Conceptuele Flexibiliteit: ‘….Ik heb daar wel beelden bij .…’

 

Als je je vaak wel iets kunt voorstellen bij de problematiek, als het maken van een houtskoolschets je gemakkelijk afgaat, als je de dingen vanuit verschillende invalshoeken kunt bekijken, als je in staat bent om een beetje met de materie te spelen en het je daarbij niet snel gaat duizelen, dan beschik je over de competentie conceptuele flexibiliteit.

 

Ontwikkel- en leervragen

• Hoe visualiseer ik mijn voorstel voor collega’s?
• Wat is ervoor nodig om buiten mijn eigen denkkader te handelen?
• Wanneer reflecteer ik op mijn werk?

 

Ontwikkeltips

 

Tijdens het werk

 

• Neem de tijd om je eigen ideeën en oplossingen uit te werken. Visualiseer dit eventueel.
• Geef je gedachten en ideeën weer in een model of schema. Bespreek dit met collega’s.
• Probeer met nieuwe ideeën en oplossingen te komen door “wat als…” vragen te stellen.
• Zorg dat je bij het benaderen van een probleem steeds meerdere invalshoeken kiest. Grijp niet direct naar een bekend model, maar probeer het probleem ook vanuit alternatieve hypothesen of modellen te bekijken. Integreer deze zo mogelijk.
• Werk samen met een collega waarbij conceptuele flexibiliteit wel goed ontwikkeld is en die jou kan wijzen op alternatieven die je ‘vergeet’.
• Maak gebruik van brainstormtechnieken en kennisactiverende werkvormen die je in literatuur of op internet kunt vinden.

 

Buiten het werk

 

• Bezoek conferenties, lees veel, ook buiten het vakgebied.
• Presenteer je ideeën tegenover vakgenoten en nodig deze uit tot een discussie.
• Volg, via televisie en kranten, een ingewikkeld (politiek/beleidsmatig) vraagstuk dat in de actualiteit staat. Probeer voor jezelf verbanden te leggen, de belangrijkste “spelers” en hun standpunten in kaart te brengen en in te schatten wat mogelijk de volgende ontwikkelingen zullen zijn.
• Een training kan je helpen om buiten je eigen denkkaders te leren treden.
• Via coaching kun je bewust leren reflecteren en daarmee leren buiten bestaande kaders te denken.

 

Coachingstips leidinggevende

 

• Adviseer medewerkers om geregeld afstand te nemen van de dagelijkse praktijk en tijd te nemen om ideeën en oplossingen uit te werken.
• Daag medewerkers uit om met nieuwe ideeën en oplossingen te komen. Organiseer hiervoor momenten.
• Vraag medewerkers om aanvullingen op ideeën en modellen van anderen.
• Stel de medewerker voor om complexe informatie te visualiseren.
• Stimuleer de medewerker om ideeën aan collega’s te presenteren.

 

Mate van ontwikkelbaarheid

 

Goed zijn op het gebied van conceptuele flexibiliteit betekent bijvoorbeeld ook het aanreiken van modellen voor het versimpelen van complexe informatie. Flexibiliteit vereist intellectuele kwaliteiten die moeilijk ontwikkelbaar zijn.

 

Relatie met andere competenties

 

Sterk zijn op het gebied van conceptuele flexibiliteit betekent ook vaak goed zijn op het gebied van probleemanalyse, oordeelsvorming, toekomstvisie en creativiteit. Conceptuele flexibiliteit is breder dan toekomstvisie. Bij conceptuele flexibiliteit hoeft het immers niet te gaan over de ideeën rondom de toekomst van de organisatie, terwijl dat bij toekomstvisie wel het geval is.